Kaktüsler kurak ve sıcak iklimlerin sembolü haline gelmiş, dayanıklılığı ve sıra dışı görünümleriyle dikkat çeken bitkilerdir. Çeşitliliklerinin fazla olması onları hem botanik tutkunları hem de ev dekorasyonunda farklılık arayanlar için cazip bir seçenek haline getirir.
Kaktüslerin bu kadar farklı türde olmasının nedeni, yaşadıkları çevreye uyum sağlamak için evrimleşmeleridir. Bazıları toprağın derinliklerinde su depolar, bazıları ise dikenleriyle kendilerini güneşten korur. İşte, çiçek açan kaktüs türleri
Kaynanadili (Echinocactus Grusonii)
Kaynanadili (Echinocactus grusonii), altıntop kaktüsü olarak da bilinen, yuvarlak ve dikenli yapısıyla dikkat çeken popüler bir kaktüs türüdür. Meksika'ya özgü olan bu bitki, yavaş büyümesi ve uzun ömrüyle bilinir. Parlak sarı dikenleri ve küresel formu sayesinde hem iç mekanlarda hem de uygun iklim koşullarında dış mekanlarda yetiştirilmeye uygundur.
Kaynanadili, dayanıklılığı ve dekoratif görünümüyle koleksiyonerler tarafından sıklıkla tercih edilir. Yavaş büyümesi nedeniyle sabırlı bir bakıcı gerektirir. Doğru bakım koşullarında yıllarca yaşayabilir ve büyük boyutlara ulaşabilir. Bol güneş ışığı ve iyi drene olan toprakları sever. Yaz aylarında düzenli olarak sulanmalı ancak kış aylarında sulama sıklığı azaltılmalıdır.
Olgunlaşan kaynanadililer, yaz aylarında sarı veya pembe renkli çiçekler açabilir. Tohumdan veya yavru ayırma yöntemiyle çoğaltılabilir. Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta ise kaynanadili kaktüsünün dikenlerinin keskin olmasıdır. Bu nedenle bitkiyle ilgilenirken eldiven kullanmak ve dikkatli olmak gerekir.
Yılbaşı Kaktüsü (Schlumbergera Bridgesii),
Kış aylarında açan gösterişli çiçekleriyle bilinen, evlerde sıkça yetiştirilen bir kaktüs türüdür. Adını yılbaşı zamanına denk gelen çiçeklenme dönemine borçludur. Düzgün segmentlere bölünmüş, düz veya hafif dalgalı gövdeleri vardır. Çiçekleri kırmızı, pembe veya beyaz renkte olup boru şeklinde ve aşağı doğru sarkar.
Yılbaşı kaktüsü diğer kaktüs türlerine göre daha fazla suya ihtiyaç duyar ve direkt güneş ışığından hoşlanmaz. Bol fakat dolaylı ışıkta ve nemli ortamda daha iyi gelişir. Kış aylarında çiçeklenebilmesi için sonbaharda daha kısa günlere maruz bırakılması gerekir. Bu sayede bitki çiçek tomurcukları oluşturur. Yılbaşı kaktüsü, kolay bakımı ve güzel çiçekleri sayesinde birçok evde yerini alır.
Peyote Kaktüsü (Lophophora Williamsii)
Peyote kaktüsü küçük, yuvarlak ve dikensiz bir yapıya sahip, Meksika ve güneybatı Teksas'a özgü bir kaktüs türüdür. Bu bitki, içerdiği meskalin adı verilen psikoaktif bir alkaloid nedeniyle yüzyıllardır bazı yerli Amerikan kültürlerinde dini ve şamanistik ritüellerde kullanılmıştır.
Peyote, yavaş büyüyen ve uzun ömürlü bir bitkidir. Küçük, pembe renkli çiçekler açar. Görünümüyle diğer kaktüslere benzemese de Cactaceae familyasına aittir. Peyote kaktüsü, kültürel ve tarihi değeri nedeniyle hem botanikçiler hem de etnobotanikçiler tarafından ilgiyle incelenmektedir. İçerdiği psikoaktif madde nedeniyle birçok ülkede yetiştirilmesi ve kullanılması yasal sınırlamalara tabidir.
Saguaro Kaktüsü (Carnegiea Gigantea)
Saguaro kaktüsü, Arizona çöllerinin ikonik bitkilerinden biridir. Dev boyutlara ulaşabilen bu kaktüs türü, sütun gibi dikilen gövdesi ve uzun kollarıyla dikkat çeker. 15-20 metre boya kadar ulaşabilen saguarolar, çöl ekosisteminin bir parçasıdır. Yavaş büyür, uzun ömürlüdür ve 200 yıla kadar yaşayabilir. Saguaro kaktüsleri, gövdelerinde su depolayarak kurak dönemleri atlatır ve birçok kuş türü için yuva ve besin kaynağıdır. Bu dev kaktüsler, çöl manzarasına görkemli bir görünüm kazandırır ve Batı Amerika'nın sembolü haline gelmiştir.
Opuntia (Dikenli Armut)
Geniş, düz ve yassı gövdeleriyle karakteristik bir görünüme sahip olan bir kaktüs cinsidir. Bu gövdelere "ped" veya "kürek" denir. Dikenli armutlar kurak bölgelerde yaygın olarak bulunur ve kuraklığa dayanıklıdır. Bazı türleri yenilebilir meyveler verir. Opuntia türleri, çit veya bariyer olarak kullanılır. Gövdelerinde bulunan dikenler ve küreklerin sert yapısı sayesinde istenmeyen girişleri engellemek için doğal bir bariyer oluşturur. Ayrıca bazı türleri süs bitkisi olarak da yetiştirilir.
Dikenli armutların meyveleri kırmızı, sarı veya mor renkte olur. Bu meyveler tatlı ve suludur ve bazı bölgelerde tüketilir. Reçel, marmelat ve içecek yapımında kullanılır. Gövdeleri de bazı kültürlerde sebze olarak tüketilir. Opuntia cinsi çok sayıda türe sahiptir ve farklı iklim koşullarına adapte olmuştur.
Mammillaria Cinsi
Küçük ve yuvarlak gövdeleriyle tanınan çok sayıda türe ev sahipliği yapan geniş bir kaktüs ailesidir. Bu kaktüslerin gövdelerinde kabarık çıkıntılar (mamil) bulunur ve bu mamillerin üzerinde dikenler yer alır. Mammillaria türleri beyaz, sarı veya pembe renkte ve tüylü veya yünlü bir görünüme sahip olabilir.
Bazı türler ilkbaharda veya yazın başlarında ortaya çıkan güzel ve renkli çiçekler açar. Küçük boyutları ve çeşitlilikleri sayesinde koleksiyonerler arasında oldukça popülerdir. Mammillaria kaktüsleri bol güneş ışığına ihtiyaç duyarlar.
Cereus
Sütunlu ve uzun boylu büyümesiyle dikkat çeken bir kaktüs cinsidir. Bazı türleri 15 metreye kadar uzayabilir. Gövdeleri silindir şeklinde olup kaburgalı bir yapıya sahiptir. Bu kaburgaların üzerinde dikenler yer alır. Cereus türleri gece açan büyük ve gösterişli çiçekleriyle bilinir. Çiçekler beyaz veya krem renklidir ve hoş bir kokuya sahiptir.
Doğal yaşam alanları Güney ve Orta Amerika'dır. Cereus kaktüsleri, dayanıklılığı ve büyüleyici görünümü nedeniyle sıklıkla bahçelerde ve iç mekanlarda yetiştirilir. Ancak büyük boyutlara ulaşabildikleri için geniş bir alana ihtiyaçları vardır.
Echinopsis Cinsi
Büyük ve gösterişli çiçekleriyle tanınan bir kaktüs grubudur. Adı Yunancada "kirpi" anlamına gelen "echinos" ve "göz" anlamına gelen "opsis" kelimelerinden türetilmiştir. Bu isim, bitkinin dikenli yapısına işaret eder. Echinopsis türleri, küresel veya silindirik gövdelere sahiptir ve kaburgaları üzerinde çok sayıda diken bulunur.
Bu kaktüsler ilkbahar veya yaz aylarında büyük, renkli ve gece açan çiçekler üretirler. Çiçekler, beyaz, pembe, kırmızı veya mor renkte olabilir. Echinopsis türleri, kolay bakım gerektirmeleri nedeniyle yeni başlayanlar için de uygun bitkilerdir. Bol güneş ışığı, iyi drene olan toprak ve yaz aylarında düzenli sulama bu kaktüslerin sağlıklı büyümesi için önemlidir.
Rebutia
Küçük, küresel formlu ve renkli çiçekleriyle dikkat çeken sevimli bir kaktüs grubudur. Bolivya ve Arjantin'in yüksek rakımlı bölgelerine özgü olan bu kaktüsler belirgin kaburgaları yerine düzenli olarak dizilmiş küçük tüberküllere sahiptir. Büyümeleri kolaydır ve ana bitkinin etrafında serbestçe filizlenen büyük miktarlarda yavru verirler.
Rebutia türleri ilkbahar ve yaz aylarında vücutlarına göre büyük, renkli ve gösterişli çiçekler açar. Küçük boyutları ve kolay üreme özellikleri sayesinde koleksiyonerler arasında oldukça popülerdir. Rebutia kaktüsleri, iyi drene olan toprak ve bol güneş ışığına ister.
Astrophytum
Yıldız şeklindeki gövdeleri ve beyaz pullarla kaplı yüzeyleriyle dikkat çeken, sevilen bir kaktüs grubudur. Bu kaktüsler, yuvarlak veya hafif oval bir yapıya sahiptir. Yüzeylerindeki beyaz pullar, bitkiye benzersiz bir görünüm kazandırır. Astrophytum türleri yavaş büyüyen ve uzun ömürlü bitkilerdir. Doğal ortamları Meksika ve Teksas'tır. Çiçekleri sarı renktedir ve bitkinin tepesinde açar. Koleksiyonerler tarafından çokça tercih edilen bu kaktüsler bakımı kolay olmalarıyla da bilinir.
Çiçek Açan Kaktüs Türleri
Hindistan düğmesi kaktüsü, yuvarlak formu ve renkli çiçekleri ile bilinir. Çiçekleri genellikle beyaz, sarı veya kırmızı tonlarında olur. Çiçeklenme dönemi yaz aylarında olur.
Bölge Kaktüsü (Echinopsis)
Echinopsis türü, büyük, etkileyici çiçekleriyle tanınır. Çiçekler, gece açan ve büyüklükleriyle dikkat çeken pembe, beyaz veya sarı tonlarında olabilir.
Sümbül Kaktüsü (Lobivia)
Lobivia kaktüsleri, kısa boylu ve genellikle yuvarlak yapılıdır. Çiçekler, kırmızı, sarı, pembe veya mor renkte olabilir. Bu kaktüsler yaz sonunda veya sonbaharda çiçek açar.